Inkasa: Rozbieżne stanowiska. Mecenas Paweł Bała kontra burmistrz Grzegorz Niezgoda

Ministerstwo Finansów: (…) osoby lub jednostki muszą wyrazić zgodę na przyjęcie praw i obowiązków związanych z inkasowaniem tych opłat. Pomiędzy tą osobą bądź jednostką a zarządem lub radą gminy powinna być zawarta umowa, w której byłyby sprecyzowane zarówno prawa, jak i obowiązki tej osoby (jednostki) – inkasenta”.

WSA: Oczywisty jest obowiązek uzyskania zgody zainteresowanej osoby na przyjęcie obowiązków inkasenta, zgodę tę należy uzyskać przed podjęciem uchwały.

Otrzymujemy sygnały, że Urząd Miasta i Gminy Szczawnica zaktywizował się w ostatnich tygodniach w kwestii opłaty uzdrowiskowej i dokonuje kontroli i ponagleń przedsiębiorców prowadzących domy wczasowe w gminie Szczawnica. Redakcja publikowała uprzednio opinie prawne adwokata dra Pawła Bały, z których wynika, że właściciele pensjonatów nie muszą się godzić na bycie inkasentami (czyli „poborcami” opłaty na rzecz gminy).

Redakcja zwróciła się do mec. Pawła Bały o potwierdzenie, czy ta linia interpretacji nadal obowiązuje.

Kwestia poboru tzw. opłat klimatycznych, tj. opłaty miejscowej oraz opłaty uzdrowiskowej reguluje ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych W świetle art. 17 ust.1a u.p.o.l. opłatę uzdrowiskową pobiera się od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach zdrowotnych, turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych w miejscowościach znajdujących się na obszarach, którym nadano status uzdrowiska za każdy dzień pobytu w takich miejscowościach. Status uzdrowiska przyznawany jest z kolei obszarowi, który łącznie spełnia warunki określone w przepisach ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych.

 Wątpliwości natomiast powodować może konieczność wyrażania zgody przez inkasenta na bycie inkasentem. Przypomnieć należy, że organy samorządu terytorialnego ustanawiają akty prawa miejscowego na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Pomimo rozbieżności interpretacyjnych, istnieje orzecznictwo sądów administracyjnych, z którego wynika, iż powierzenie komuś stanowiska (funkcji) inkasenta musi poprzedzać zgoda danego podmiotu na przyjęcie łączących się z tym obowiązków, i taki wniosek płynie z kluczowego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 stycznia 2008 r. , sygn. akt: II FSK 1526/06.

Z wyroku wynika w pełni aktualna teza, że powierzenie komuś stanowiska (funkcji) inkasenta musi poprzedzać zgoda danego podmiotu na przyjęcie łączących się z tym obowiązków. Powinna zostać wyrażona przed określeniem (wyznaczeniem) inkasenta, a nie dopiero na etapie zawarcia ze wskazaną osobą stosownej umowy. Źródłem nawiązywanego stosunku prawnego jest w tym wypadku uchwała organu stanowiącego gminy, a nie będąca jej następstwem, mająca czysto „techniczny” charakter, umowa z określoną – wyznaczoną na inkasenta osobą.

Płynie z tego wniosek, że określenie czy też wyznaczenie inkasenta może dotyczyć jedynie wskazanej w sposób konkretny osoby. Podobne stanowisko wyraziło Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 29 października 2001 r., w którym stwierdzono, iż: „Ustanowienie inkasentów następuje w drodze uchwały rady gminy. Należy jednak zauważyć, iż osoby lub jednostki muszą wyrazić zgodę na przyjęcie praw i obowiązków związanych z inkasowaniem tych opłat. Pomiędzy tą osobą bądź jednostką a zarządem lub radą gminy powinna być zawarta umowa, w której byłyby sprecyzowane zarówno prawa, jak i obowiązki tej osoby (jednostki) – inkasenta”.

W innym wyroku sądu administracyjnego znajdujemy potwierdzenie tej linii interpretacji: „Z inkasentem nie zawiera się umowy cywilnoprawnej, jego obowiązki i prawa reguluje uchwała rady gminy i przepisy ustaw podatkowych, przede wszystkim o.p. Oczywisty jest jednak obowiązek uzyskania zgody zainteresowanej osoby na przyjęcie obowiązków inkasenta, zgodę tę należy uzyskać przed podjęciem uchwały” (WSA w Szczecinie – wyrok z dnia 15 października 2015 r., sygn. akt: III AUa 37/15).

dr Paweł Bała
Adwokat